Samo słowo kolumbarium oznacza gołębnik. Początkowo bowiem tego typu budowle używane były jako miejsce przeznaczone do hodowli ptaków. Z czasem jednak zaczęto budować je na terenach nekropolii i wykorzystywać jako miejsce przechowywania urn. Pierwsze takie kolumbaria pojawiły się za czasów cesarza Augusta w I w. p.n.e. Niestety po upadku Cesarstwa Rzymskiego tradycja budowania kolumbariów zniknęła na wiele wieków. W Europie pierwsze kolumbaria zaczęły pojawiać się dopiero za czasów nowożytnych, co ściśle wiązało się z rosnącym zainteresowaniem kremacją. Do najpopularniejszych kolumbariów z XIX wieku należą te znajdujące się w Rzymie oraz na Cmentarzu Bernardyńskim w Wilnie. Na chwilę obecną największe kolumbaria w Polsce znajdują się w: Warszawie, Krakowie, Gdańsku, Olsztynie i w Radomiu.
W obecnych czasach kolumbaria często określane są jako cmentarze przyszłości. Są to bardzo często kamienne budynki w kształcie prostopadłościanu z niszami, gdzie składa się urny z prochami. Każda z nisz po umieszczeniu urny jest zamurowywana i umieszcza się na niej tabliczkę upamiętniającą osobę zmarłą. Dodatkowo przy kolumbariach często znajduje się odpowiednio zaaranżowana przestrzeń do zadumy dla osób odwiedzających, wyposażona przykładowo w ławki.
Obecnie coraz większą popularność zyskuje kremacja. Wiele osób, zwłaszcza tych mieszkających poza granicami wybiera to rozwiązanie, gdy ich ostatnim życzeniem jest, by ich prochy spoczęły w ojczyźnie. Jest to także dobre rozwiązanie dla osób, które przeprowadziły się do innej części kraju lub poza jego granice i nie mają możliwości dbania o grób bliskiej osoby. Jeśli ważne są dla nas również aspekty ekologiczne to kolumbaria ograniczają także wykorzystanie dostępnego w ramach cmentarza terenu.
Polskie prawo w dość jasny sposób określa sposób obchodzenia się z ciałem lub prochami osoby zmarłej, warunki pochówku czy też transportu zwłok z zagranicy. Wszelkie niezbędne informacje znajdują się miedzy innymi w Ustawie z dnia 31 stycznia 1959 r. o cmentarzach i chowaniu zmarłych. W naszym kraju legalne kolumbarium to takie, które jest wybudowane na terenie cmentarza lub kościoła. Zabronione jest budowanie ich na terenach prywatnych.